Het microbioom is een fascinerend en complex onderwerp dat een diepgaand begrip vereist om de intrinsieke relaties met onze gezondheid te ontrafelen. In deze gids zullen we een diepe duik nemen in de betekenis van het microbioom, hoe het eruit ziet, wat het doet, waar het zich bevindt, de samenstelling, de rol van voeding en de relatie met ziekten. 

Betekenis microbioom 

Het microbioom is de verzameling van micro-organismen die in en op ons lichaam leven. Deze micro-organismen, waaronder bacteriën, virussen, schimmels, en protozoa, spelen een cruciale rol in onze gezondheid en welzijn. De “goede darmbacterien” zijn betrokken bij een breed scala aan processen die positief werken op de gezondheid, waaronder: 

• Spijsvertering: Micro-organismen in de darmen helpen bij de afbraak van voedsel en de opname van voedingsstoffen. 
• Immuniteit: Micro-organismen helpen ons immuunsysteem te trainen om schadelijke indringers te herkennen en te bestrijden. Belangrijk om te beseffen dat er onderscheid gemaakt wordt tussen goede en slechte micro-organismen. 
• Gezond gewicht: regulering van hongergevoel, bloedglucosespiegels,vetcel grootte en cholesterol. 
• Geestelijke gezondheid: Micro-organismen in de darmen kunnen de productie van neurotransmitters beïnvloeden, die een rol spelen bij stemming en gedrag. 

De structuur en samenstelling van het microbioom 

De samenstelling van het microbioom varieert van persoon tot persoon en wordt beïnvloed door factoren zoals dieet, leeftijd, geslacht en gezondheidstoestand. Het is een dynamische gemeenschap van micro-organismen die reageert op veranderingen in onze omgeving en levensstijl. 

De meest voorkomende micro-organismen in het microbioom zijn bacteriën. Er zijn meer dan 1000 verschillende soorten bacteriën die in de darmen leven, en de verhoudingen van deze soorten kunnen variëren van persoon tot persoon. 

De diversiteit en balans van het microbioom zijn cruciaal voor het behoud van onze gezondheid. Een verstoord microbioom, ook wel dysbiose genoemd, kan leiden tot een verhoogd risico op ziekten. 

Locatie van het microbioom 

Hoewel het microbioom zich door ons hele lichaam verspreidt, is de dichtste concentratie van micro-organismen te vinden in onze darmen, vandaar de term “darmmicrobioom”. Het darmmicrobioom is van bijzonder belang vanwege zijn directe interactie met ons spijsverteringsstelsel en het immuunsysteem. 

Voeding en het microbioom 

Voeding speelt een belangrijke rol in de samenstelling en functie van het microbioom. Een gevarieerd dieet, rijk aan (prebiotische) vezels, kan bijdragen aan een divers en gebalanceerd microbioom, terwijl een dieet met veel suiker en verwerkt voedsel het tegenovergestelde effect kan hebben. 

Previotische vezels zijn een belangrijke voedingsstof voor bacteriën in de darmen. Ze worden niet verteerd door het menselijk lichaam, maar worden gefermenteerd door gunstige darm-bacteriën, die daarbij voedingsstoffen en andere verbindingen produceren die belangrijk zijn voor onze gezondheid. 

Probiotica zijn levende micro-organismen die, wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden ingenomen, een gunstig effect kunnen hebben op de gezondheid. Probiotica kunnen worden gevonden in gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals zuurkool, kimchi en yoghurt, of in supplementvorm. 

Prebiotica zijn niet verteerbare levensmiddeleningrediënten, die selectief de groei en/of de activiteit van één of meerdere soorten bacteriën in de dikke darm stimuleren, en daardoor de gezondheid van de gastheer bevorderen. Een goed voorbeeld daarvan zijn prebiotische voedingsvezels (prebiotica), zij stimuleren de groei van gunstige bacteriën in de darmen. Prebiotica zijn te vinden in voedingsmiddelen zoals aardappelen, bananen, knoflook en uien. 

Relatie tussen het darmmicrobioom en ziekten 

Er is een groeiend bewijs dat suggereert dat het microbioom een sleutelrol speelt in vele ziekten, variërend van de ziekte van Parkinson tot auto-immuunziekten en zelfs sommige soorten kanker zoals darmkanker. Bij verbetering van het darmmicrobioom wordt de kans op deze ziekten lager. Denk aan de preventie van hart- en vaatziekten en diabetes type 2.  

Herstellen van het microbioom 

Het herstellen van een verstoord microbioom is daarom erg belangrijk voor de gezondheid. Door het westerse dieet zien we steeds vaker verstoring in het darmmicrobioom met toename van zogenaamde welvaarts/leefstijl ziekten tot gevolg. 

Hoe maakt je de darmmicrobioom gezonder:

1. Dieet wijzigingen 

Een van de beste manieren om het microbioom te herstellen is door een gezond dieet te volgen. Dit betekent het eten van een verscheidenheid aan voedingsmiddelen, puur natuur, rijk aan vezels, probiotica en prebiotica. 

2. Probiotica supplementen 

Probiotica supplementen kunnen helpen het microbioom te herstellen, vooral bij mensen met een verstoord darmmicrobioom bijvoorbeeld na een antibioticum behandeling. Probiotica supplementen zijn verkrijgbaar bij de meeste drogisterijen maar je kunt deze ook online bestellen.  

3. Prebiotische vezels 

WholeFiber is een natuurlijk gedroogde witlofwortel en dé manier om gemakkelijk meer prebiotische vezels toe te voegen aan je dieet. Deze groente bevat maar liefst 85% prebiotische vezels die de groei van goede bacteriën in de darmen bevorderen. Koop WholeFiber  gemakkelijk online bij WholeFiber.  

4. Medische behandeling 

In sommige gevallen kan medische behandeling nodig zijn om het microbioom te herstellen.  Dit kan het geval zijn bij ernstige dysbiose of bij mensen met een onderliggende medische aandoening die het microbioom hebben verstoord, bijvoorbeeld door een bacteriële infectie. In zulke gevallen kan het zijn dat de “slechte” bacteriën moeten worden afgeremd met een antibioticakuur of zelfs, in hele exteme gevallen, een feces transplantatie.  

Wil je meer weten over het microbioom en de darmflora? Lees dan ook onze blogs over de relatie tussen darmen en hersenen en hoe je gezond eet voor je darmen.